Czy witamina C chroni przed koronawirusem SARS-CoV-2 i leczy COVID-19?

Odkąd temat koronawirusa SARS-CoV-2 i wywoływanej przez niego choroby COVID-19 stał się jednym z głównych zainteresowań mediów i społeczeństwa, pojawiło się w Internecie sporo informacji o niekonwencjonalnych metodach leczenia. Jedną z nich jest podawanie bardzo dużych dawek witaminy C doustnie lub dożylnie. Metodę tę polecał nawet Mariusz Pudzianowski, reklamując suplement diety z kwasem askorbinowym. Czy witamina C faktycznie leczy COVID-19 lub chroni przed zakażeniem?

U ludzi umiejętność syntezy witaminy
C została utracona w toku ewolucji, wobec czego musimy spore jej ilości
dostarczać codziennie wraz z pożywieniem. Dobowe zapotrzebowanie na witaminę C
u dorosłej osoby szacuje się zwykle na około 70-80 mg (miligramów). Amerykańska
Akademia Nauk rekomenduje zażywanie 75 mg dziennie dla kobiet i 90 mg dla
mężczyzn. Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) zaleca nieco
wyższe normy – 95 mg dla kobiet i 110 mg dla mężczyzn. Zapewnienie ich sobie
nie jest w naszych warunkach dobrobytu i całorocznej dostępności warzyw i
owoców trudne. Autorzy podręcznika „Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego
człowieka” podają, że na 100 gramów ziemniaków dostarczamy sobie 14 mg witaminy
C, przy koncentracie pomidorowym jest to 38 mg, przy cytrynie 50 mg, przy
truskawkach 66 mg, przy brokułach 83 mg, przy brukselce 94 mg, przy papryce
czerwonej 144 mg, przy liściach pietruszki 178 mg, a przy owocach czarnej
porzeczki aż 183 mg. Jeśli więc nie odżywiamy się samymi fastfoodami, chipsami,
gotowymi daniami itp., najpewniej spożywamy nawet więcej witaminy C niż
rekomenduje to EFSA.

Przeczytaj także: Kiedy
będzie szczepionka i lek na SARS-CoV-2 i COVID-19?

Witamina C, czyli kwas
askorbinowy, pełni wiele istotnych funkcji w organizmie człowieka i innych
zwierząt. Ma działanie przeciwutleniające, neutralizuje szkodliwe nadtlenki
lipidowe, wolne rodniki. Bierze udział w wytwarzaniu hydroksyproliny i hydroksylizyny
– aminokwasów niezbędnych do produkcji kolagenu. Ten z kolei jest potrzebny do
budowy lub wzmacniania tkanek łącznych, chrząstek, naczyń. Witamina C ma też
swój udział w syntezie niektórych hormonów, np. katecholaminowych, jak również
melaniny. Niedobór witaminy C skutkuje szkorbutem, osłabieniem wielu tkanek. Dziś jest rzadkością, ale w przeszłości, kiedy zdobycie
rozmaitych produktów bogatych w witaminę C nie było takie proste, stanowił
powszechny problem zdrowotny. Ludzie z niedoborami tej witaminy (i innych),
byli osłabieni i bardziej podatni na choroby.

Sok porzeczkowy. Za: RitaE, Pixabay

Czy witamina C faktycznie może
pomagać przy infekcji koronawirusowej? O ile początkowe zalecenia Jerzego
Zięby, który polecał też wlewy z perhydrolu, nie brzmiały poważnie, to z czasem
zaczęły pojawiać się doniesienia o domniemanej skuteczności kwasu askorbinowego
przy COVID-19, pochodzące z chińskich ognisk epidemii. Niektórzy Internauci
podeszli do nich z entuzjazmem. Do kwestii stosowania witaminy C podczas
choroby COVID-19 odniosły się nawet niektóre ciała eksperckie. Co wynika z
dostępnych danych?

Przeczytaj także: Teorie
spiskowe na temat koronawirusa SARS-CoV-2 i choroby COVID-19

Zasadniczo należy podkreślić, że
nie ma dowodów na to, by podawanie wysokich dawek witaminy C, czy to doustnie
czy dożylnie, chroniło przez infekcją SARS-CoV-2 lub pomagało leczyć COVID-19.
Jedynie u osób z niedoborami kwasu askorbinowego w diecie suplementacja może mieć znaczenie. Istnieją również sugestie, że dodatkowe (nadwyżkowe, ponadnormalne) dawki witaminy C
mogą wspomagać układ odpornościowy osób intensywnie aktywnych fizycznie. Pojedyncze
badania wskazują na niewielkie korzyści dla odporności, płynące z suplementacji
witaminy C. Jest to jednak twierdzenie ogólne, bez odniesienia w stosunku do SARS-CoV-2. 

Należy jeszcze rozważyć wlew witaminy
C w warunkach szpitalnych. Tego rodzaju próby terapii były podejmowane przy
ostrych niewydolnościach narządów związanych z ogólnoustrojowymi infekcjami.
Niestety, jak wskazują autorzy pracy z października zeszłego roku w czasopiśmie
„Journal of the American Medical Association” (JAMA), niewiele to daje. Mimo to
autorzy pracy przeglądowej z 20 marca 2020 w czasopiśmie „The Lancet”
wymieniają metodę infuzji witaminą C, jako terapię ratunkową. Nie jest to zatem
sposób rekomendowany masowo, dla każdego. Aktualnie trwa badanie na ludziach w
Zhongnan Hospital of Wuhan University, sprawdzające wpływ podawania dożylnie
gigantycznych dawek witaminy C na stan pacjentów z COVID-19. Badanie ma się
zakończyć we wrześniu. 

Przeczytaj także: Co
niszczy koronawirusa i na jakich powierzchniach?

Uczciwie trzeba więc powiedzieć,
że w przypadku niedoborów witaminy C oraz u osób nie do końca prawidłowo się
odżywiających, jak również u tych, którzy prowadzą intensywną aktywność
fizyczną, suplementacja kwasem askorbinowym może przynieść pewne korzyści dla działania
układu odpornościowego. Nie znaczy to jednak, że uchroni nas przed negatywnymi
objawami infekcji koronawirusowej z SARS-CoV-2. Działanie wlewów dożylnych w
warunkach szpitalnych i pod kontrolą lekarską jest natomiast badane.
Dotychczasowe eksperymenty wskazują na znikomy efekt przy innych stanach
zapalnych, ale na wyniki przy COVID-19 trzeba poczekać. Dodatkowo, należy pamiętać o tym, że naruszanie ciągłości skóry niesie ryzyko infekcji. W higienicznych i antyseptycznych warunkach jest ono minimalne, ale i tak trzeba się z nim liczyć.

Prowadzenie bloga naukowego
wymaga ponoszenia kosztów. Merytoryczne przygotowanie do napisania artykułu to
często godziny czytania podręczników i publikacji. Zdecydowałem się więc
stworzyć profil na Patronite,
gdzie w prosty sposób można ustawić comiesięczne wpłaty na rozwój bloga. Dzięki
temu może on funkcjonować i będzie lepiej się rozwijać. Pięć lub dziesięć
złotych miesięcznie nie jest dla jednej osoby dużą kwotą, ale przy wsparciu
wielu staje się realnym, finansowym patronatem bloga, dzięki któremu mogę
poświęcać więcej czasu na pisanie artykułów.

Literatura

Helena
Ciborowska, Anna Rudnicka. „Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka”.
Wydawnictwo lekarskie PZWL. Warszawa 2019.

Hemilä, Harri, and Elizabeth Chalker. „Vitamin C for preventing and
treating the common cold.” Cochrane Database of Systematic
Reviews (2013).

https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04264533

https://www.efsa.europa.eu/sites/default/files/assets/DRV_Summary_tables_jan_17.pdf

https://www.nap.edu/read/9810/chapter/7#100

Matthay, Michael A., J. Matthew Aldrich, and Jeffrey
E. Gotts. „Treatment
for severe acute respiratory distress syndrome from COVID-19.” The
Lancet Respiratory Medicine (2020).

Truwit, Jonathon D., et al. „Effect of vitamin C infusion on
organ failure and biomarkers of inflammation and vascular injury in patients
with sepsis and severe acute respiratory failure: the CITRIS-ALI randomized
clinical trial.” Jama (2019).