Tomasz Witkowski i Maja Herman komentują słowa Jarosława Kaczyńskiego

Jarosław Kaczyński jest nominowany do Biologicznej Bzdury Roku 2022 za wypowiedź, że kobiety popadają w alkoholizm dziesięć razy szybciej od mężczyzn. Choć picie alkoholu – nawet jednorazowe – jest niewątpliwe szkodliwe dla zdrowia oraz podnosi ryzyko rozmaitych chorób, to twierdzenie o predyspozycji do uzależnienia według płci nie ma zakotwiczenia w faktach. W niniejszym tekście dr Tomasz Witkowski (psycholog) oraz dr Maja Herman (psychiatra) komentują słowa Jarosława Kaczyńskiego.

Dr Tomasz Witkowski:

Wypowiedź Jarosława Kaczyńskiego odsłania ignorancję sięgającą swoimi korzeniami wykształcenia podstawowego, bo to w programach szkół podstawowych zawarta jest wiedza na temat fizjologii człowieka i różnic biologicznych pomiędzy płciami, wystarczająca do tego, aby uniknąć podobnych uproszczeń. Jeśli autor nominowanej wypowiedzi sięgał do zasobów swojej wiedzy, to jej źródeł należy upatrywać raczej w potocznych przekazach ludowych opartych na niepotwierdzonych obserwacjach.

Wśród osób uzależnionych od alkoholu nadal zdecydowaną większość stanowią mężczyźni: około 80%. Mężczyźni częściej też, niż kobiety, są ofiarami poważnych następstw nadużycia alkoholu. Nie ma żadnych reguł dotyczących czasu nadużywania alkoholu niezbędnego dla powstania uzależnienia. Decydują o tym w znacznej mierze indywidualne predyspozycje, również te o podłożu genetycznym. Niektóre osoby uzależniają się po kilku miesiącach, inne po kilku latach picia.

Różnice fizjologiczne powodują, że kobiety nieco gorzej tolerują alkohol, skąd może pochodzić nieuzasadnione przekonanie o łatwiejszym uzależnianiu się od tej substancji. Wypowiedź posła Kaczyńskiego może mieć zgubne skutki dla osób skłonnych potraktować ją poważnie, ponieważ „nadmierne picie” przez okres kilku lat u zdecydowanej większości mężczyzn i kobiet doprowadzi do uzależnienia i nieodwracalnych skutków zdrowotnych.

Dr Maja Herman:

Niewiele jest chorób i zaburzeń, które miałyby jednoczynnikową etiologię. Dokładnie to samo dzieje się w przypadku uzależnienia od alkoholu, bo tak powinniśmy mówić. Przy uzależnieniu od alkoholu konieczna jest interakcja kilku czynników: predyspozycji emocjonalnej, która jest nierozłączna z podatnością biologiczną i ze środowiskiem socjalizującym, modelującym uzależnieniowy sposób funkcjonowania. Uzależnienie to wobec tego problem biopsychospołeczny.

Różnice pomiędzy kobietami a mężczyznami w zakresie uzależnienia, jego powstawania i rozwoju są widoczne, ale nie da się ich prosto oszacować, ze względu na niesamowicie skomplikowany przebieg uzależnienia. Tu warto zaznaczyć, że pojawiają się ciekawe publikacje, jak praca A. Diehl i współautorów, która pokazuje, że w zakresie wychodzenia z uzależnienia od alkoholu nie było statystycznie istotnej różnicy pomiędzy kobietami a mężczyznami i obie te grupy miały podobny odsetek powodzeń leczenia, jak i niepowodzeń, co otwiera nową perspektywę.

Czy w związku z tym kobiecie wystarczą 2 lata a mężczyźnie 20, by się uzależnić? Odpowiedzi nie szukajmy w płci, a w innych czynnikach.  Szybciej uzależni się osoba z odpowiednim metabolizmem, która ma gorsze mechanizmy neuroadaptacyjne, neuroplastyczne, ma upośledzone funkcje korowe, jej pamięć uzależnienia jest mocniejsza, u której dodatkowo zaszły zmiany epigenetyczne zwiększające tolerancję biologiczną na alkohol, która ma też inne problemy i dysfunkcje psychiczne. Słowa Jarosława Kaczyńskiego są więc niezgodne z wiedzą, a liczby dwóch i dwudziestu lat zostały wzięte nie wiadomo skąd.

Głos w plebiscycie można oddać TUTAJ.

Plebiscyt na Biologiczną Bzdurę Roku nie ma sponsorów ani lokowania produktów czy usług od reklamodawców. Jest to niezależna inicjatywa mająca na celu popularyzowanie nauki, racjonalnego myślenia, weryfikowanie informacji. Mogę ją organizować dzięki wsparciu Patronów i Patronek. Moją działalność można wesprzeć na moim profilu w serwisie Patronite.