Narcystyczne zaburzenie osobowości jest rozpoznawane przez podręczniki do diagnostyki psychiatrycznej. W tym przez amerykańskie DSM-5 i (bardziej ogólnikowo) ICD-11 Światowej Organizacji Zdrowia. Stanowi jedno z zaburzeń wiązki B, obok zaburzenia granicznego (borderline), histrionicznego i dyssocjalnego (psychopatia, socjopatia). Skąd się bierze? Jak się objawia? Jakie są jego wady i czy może dawać jakieś korzyści?
Narcystyczne zaburzenie osobowości i narcyzm
Narcystyczność może mieć różne oblicza. Na przykład narcyzm mściwy, wrażliwy, neurotyczny, ekspansywny czy wysoko funkcjonujący. W kontekście społecznym natomiast istnieje zjawisko narcyzmu małych różnic czy narcyzmu zawodowego. Niemal każdy zetknął się z mikromniejszością z syndromem oblężonej twierdzy, uważającą się za grupę wyjątkową. Albo z naburmuszonymi ekspertami, uznającymi swój zawód i jego specyfikę za najważniejsze.
Istotne jest, że narcystyczne rysy ma każdy z nas. Dopiero duże nasilenie, wysoka liczba narcystycznych zachowań i częstość ich występowania jest powodem do stwierdzenia zaburzenia osobowości. Wynika z tego, że narcystyczność to cecha rozpięta w spektrum: od skrajnie nienarcystycznej osobowości do zaburzenia. Aby je zdiagnozować, potrzebne jest przeprowadzenie testów i dokonanie wywiadu klinicznego.
Z uwagi na to, jak obecnie wygląda Internet i media społecznościowe, zastanawiałem się, czy odsetek osób narcystycznych wzrasta w zachodnich społeczeństwach. Istnieją szczególne grupy ludzi, wśród których, wedle badań, osób z narcyzmem jest naprawdę sporo. Są to osoby cierpiące na chorobę afektywną dwubiegunową typu I (około 30% z nich ma narcystyczne zaburzenie), wojskowi (około 20% z nich) i celebryci (niespełna 20%). Co ciekawe, istnieją też przesłanki za tym, że społeczności akademickie są bogatsze w narcyzów, w porównaniu z resztą społeczeństwa. Ludzie z luźnym podejściem do seksu, zdradzający partnerów i wykorzystujący seksualizujący język także mogą należeć do grup o podwyższonym odsetku narcyzów.
Pytanie, czy ogólnie, w całych populacjach, narcystyczne zaburzenie osobowości upowszechnia się i normalizuje? Aby to sprawdzić przegrzebałem literaturę, doniesienia naukowe, wyniki badań eksperymentalnych, ankietowych i obserwacyjnych. Następnie napisałem na ten temat artykuł, który ukazał się w ostatnim „Tygodniku Powszechnym”, pod tytułem „Patrzcie i podziwiajcie”. Znajdziecie w nim odpowiedź na pytanie, czy narcyzów w naszym świecie przybywa, a jeśli tak, to dlaczego i co może z tego wynikać.
Obecnie „narcyzm” stał się strasznie modny… „diagnozuje” się go tak powszechnie jak jeszcze kilka lat temu powszechnie „diagnozowano” w ramach akcji me too… minie i ta moda. Tylko szkoda kilku ludzi którym zmarnuje się przez to życie.