Każdy spotkał się z pojęciem „pająk” i „pajęczak”. Brzmi podobnie, ale między tymi słowami i idącymi za nimi znaczeniami jest istotna różnica. Wplątane jest w nią dodatkowo kilka ciekawostek, które odnieść można do naszego życia. Zobaczmy zatem czym jest pająk, a czym jest pajęczak. Jaka jest różnica?
Pajęczaki i pająki
Podstawowo świat żywy dzielimy na królestwa prokariontów (bakterie i archeany) oraz organizmów jądrowych: protistów (glony i pierwotniaki), grzybów, roślin i zwierząt. Te ostatnie dzielą się na typy. Na przykład mamy typ parzydełkowców (czyli m.in. meduz), typ mięczaków (w tym ślimaków i ośmiornic), typ stawonogów (m.in. owady, skorupiaki, kikutnice, wije) czy typ strunowców (do którego należą wszystkie zwierzęta kręgowe, w tym ludzie).
 |
| Zaleszczotek książkowy; autor: Christian Fischer |
Zagadnienie pajęczaków i pająków wiąże się z typem stawonogów. Otóż typy dzielą się na podtypy, a potem na gromady. I tak jak wśród podtypu kręgowców wyróżniamy m.in. gromadę gadów, ssaków czy płazów, tak u stawonogów wyodrębniona została m.in. gromada pajęczaków. Te z kolei dzielą się na 11 rzędów i wśród nich znajdziemy pająki. Czyli ogólna odpowiedź na pytanie postawione w tytule jest następująca: pajęczaki to szersza grupa zwierząt (gromada stawonogów), do której zaliczane są też pająki.
 |
| Kosarz; autor: Didier Descouens |
Ale skoro pajęczaki są szerszą grupą, to co jeszcze się do niej zalicza? Wspomniałem o 11 rzędach. Są to oczywiście pająki, ale także skorpiony, biczykoodwłokowce, solfugi, głaszczkochody, roztocze, kosarze, zaleszczotki, kapturce, tępoodwłokowce i rozłupnogłowce (tak, niektóre nazwy powalają). Pajęczaki charakteryzują się posiadaniem czterech par odnóży krocznych (pozostałe są przekształcone w inne narządy). Na tej podstawie łatwo odróżnić pajęczaka od owada, ponieważ insekty posiadają trzy pary odnóży krocznych.
Pająki, kosarze, roztocze, zaleszczotki i solfugi
Część z wymienionych przeze mnie wyżej rzędów pajęczaków to egzotyczne dla nas albo rzadkie i nieczęsto występujące stawonogi. Inne zwracają uwagę na co dzień przez bezpośredni kontakt z nimi bądź pośredni – są popularne w Internecie. W naszych polskich domach, w ogródkach czy generalnie na dworze, łatwo spotkać kosarze. A te często są mylone z pająkami. Na pewno znacie „pająki” z małym ciałkiem i długimi, cienkimi odnóżami. Jeśli nie widzieliście dobrze wyodrębnionej głowy (głowotułowia mówiąc dokładniej), a kształt całości (głowotułowia i odwłoka) był eliptyczny, to mieliście do czynienia nie z pająkiem, lecz kosarzem.
Do rzędu pajęczaków należą też roztocze, zaleszczotki i solfugi. To je chciałbym wyróżnić w tym tekście. Roztocze dlatego, że wśród nich są znane wszystkim kleszcze. Zaleszczotki, o wdzięcznej i uroczej w mojej ocenie nazwie, występują w Polsce, także w księgozbiorach (stąd nazwa gatunkowa jednego z nich: zaleszczotek książkowy). Solfugi to z kolei budzące grozę, stosunkowo duże pajęczaki, które potrafią brutalnie rozprawić się ze swoim przeciwnikiem, co widać na powyższym filmie. Robi wrażenie, prawda?
„To Tylko Teoria” istnieje i może się rozwijać dzięki wsparciu Patronów oraz Patronek na portalu Patronite. Pięć lub dziesięć złotych nie jest wysoką kwotą, ale gdy pochodzi od wielu osób, staje się realnym patronatem bloga. Zapraszam do dołączania do grona moich Patronów.
"trzy odnóża kroczne"?
Korekta obywatelska: czterech PAR odnóży krocznych, bo pajęczaki nie mają czterech nóg (sprawdzić czy nie kosarz po przejściach).
Racja, błąd z pośpiechu. Poprawione, dzięki!
Z tymi nogami to chodzi o to że ewolucyjni przodkowie posiadali 4 party odnóży. Przykładem są roztocza posiadające 2 pary ja np. szpeciele (swoją drogą wredny szkodnik)
Jeszcze z błędów: „archeanów”